مبنای اولویت‌بندی مطالعات

1. حوزه مطالعات

   حوزه مطالعات به ترتیب اهمیت، انواع مطالعات زیر را شامل می‌شود:

   • مطالعات جمعیت محور (Population-based)
   • مطالعات بالینی (Clinical)
   • مطالعات علوم پایه (Basic Science)
   • مطالعات Bio-Engineering

نوع مطالعات

• کارآزمایی بالینی چند مرکزی (Multi Centric Clinical Trial) به منظور تعیین اثربخشی داروهای جدید یا داروهای موجود با کاربردهای متفاوت و یا device/method/approach/Technology جدید در کنترل یا پیشگیری از بیماری با عوامل خطر یا عوامل مرتبط
• کارآزمایی‌های تصادفی بالینی  (Randomized Clinical Trial)
• کارآزمایی‌های تصادفی تجربی  (Experimental Randomized Trial)
• کارآزمایی بالینی میدانی (Field trial) که در آن مداخلات سلامت شامل داروها، واکسن‌ها، تجهیزات پزشکی، مداخلات IT، روش‌ها و رویکردها در جوامع اجرا و نتایج آن از مقایسه جوامع (نه افراد) بررسی می‌شود.
• مشاهده‌ای  (Cohort)با مقیاس بزرگ که نمونه مشابه آن در کشور اجرا نشده باشد
• مورد-شاهدی  (Case-control)با مقیاس بزرگ که مشابه آن در کشور اجرا نشده باشد.
• مقطعی  (Cross-sectional)به منظور ارزیابی وضعیتی از سلامت، بیماری، عوامل خطر، بهره‌مندی از خدمات سلامت، منابع انسانی و مالی مرتبط، رفاه و شاخص­‌های مرتبط، موضوعات مرتبط با نابرابری با ناعدالتی، موضوعات مرتبط با کیفیت ارایه خدمات سلامت، رضایت از پاسخگویی نظام سلامت، مطالعات ارزشیابی مداخلات سلامت در سطوح ملی و استانی، هزینه‌های خدمات سلامت و کارآیی نظام سلامت، مطالعات مرتبط به دسترسی خدمات سلامت، عوامل اجتماعی تعیین کننده سلامت، موضوعات مرتبط با اقلیت‌ها، حاشیه‌نشین شهرها، شاخص‌­های مربوط به بار مالی خدمات سلامت

موضوع مطالعات

انواع موضوعات مورد قبول مطالعاتی، دو بخش اصلی را شامل می‌شود:

• مطالعات مربوط به عوامل خطر اصلی رفتاری مربوط به بیماری‌های غیرواگیر شامل استعمال دخانیات، رژیم غذایی ناسالم، کم تحرکی و مصرف الکل، عوامل خطر متابولیک/ فیزیولوژیک این بیماری‌ها مشتمل بر افزایش فشار خون، افزایش قند خون، افزایش کلسترول، چاقی/ اضافه وزن
• مطالعه روی داده‌های کوهورت PERSIAN 
• مطالعات مربوط به بیماری‌های غیرواگیر (در تمام گروه‌­های سنی- جنسی) که به ترتیب اولویت، عبارتند از:
• بیماری‌های قلبی عروقی
• سوانح و حوادث
• اختلالات روانی
• سرطان‌ها
• بیماری دیابت
• سایر بیماری‌های غدد و متابولیسم
• بیماری‌های مزمن کلیوی
• بیماری‌های تنفسی
• بیماری‌های دستگاه گوارش
• بیماری‌های عضلانی- استخوانی
• بیماری‌های دهان و دندان
• بیماری‌های چشم
• بیماری‌های گوش و حلق و بینی
• بیماری‌های پوست 
• بیماری‌های بافت همبند
• بیماری‌های زنان و نازایی
• بیماری‌های مجاری ادراری و تناسلی
• بیماری‌های منتج به جراحی
• سوء مصرف مواد
• عوامل خطر تغذیه‌­ای
• سبک زندگی (شامل فعالیت فیزیکی، مصرف دخانیات و الکل)
• عوامل خطر متابولیک
• عوامل خطر شغلی و محیطی

• مؤسسه نیماد محققین را تشویق می‌نماید تا طرح‌­های خود را در خصوص همه بیماری­‌های غیرواگیر براساس چارچوب مفهومی در کمیته بیماریهای غیرواگیر ارسال نمایند و محدودیتی در خصوص نوع بیماری یا حوزه سلامت وجود ندارد.
• کمیته بیماری­های غیرواگیر براساس برنامه ملی پیشگیری و کنترل بیماری­‌های غیرواگیر، بیماری­‌های قلبی-عروقی، تنفسی، دیابت، سرطان، سوانح و حواث، سوء مصرف مواد و موضوعات مرتبط با سلامت روان را و همچنین عوامل خطر تغذیه‌­ای، سبک زندگی (شامل فعالیت فیزیکی، مصرف دخانیات و الکل) عوامل خطر متابولیک و عوامل خطر شغلی و محیطی را دارای اولویت می‌داند؛ اما این به معنای حذف یا نادیده گرفتن سایر بیماری­‌ها و عوامل خطر بیماری­‌های غیرواگیر شامل دهان و دندان، چشم، گوش و حلق و بینی، بیماری­‌های گوارش، بیماری­‌های منتج به جراحی، سایر بیماری­‌های غدد و متابولیسم، بیماری­‌های کلیوی، بیماری­‌های بافت همبند، بیماری­های عضلانی-اسکلتی، بیماری­‌های پوست، بیماری­‌های مجاری ادراری-تناسلی و بیماری­‌های زنان و نازایی نیست و نخواهد بود.
• تمام موارد ذکر شده جزو حیطه­‌هایی است که کمیته بیماری­‌های غیرواگیر علاقه‌‌مند به دریافت پروپوزال از سوی محققین است. بدیهی است بیماری­‌های ذیل در تمام گروه­‌های سنی-جنسی مرتبط مورد توجه قرار خواهد گرفت.
• مداخلاتی که مرتبط با یک بیماری خاص نیست و نظام سلامت یا بخشی از آن را مورد بررسی یا مداخله قرار می‌دهند از علائق کمیته بیماری­‌های غیرواگیر خواهد بود.
• عوامل خارج از بخش سلامت که به شکلی بخشی از وضعیت سلامت (شیوع و بروز بیماری) و یا نظام سلامت و یا نظام ارایه خدمت یا عوامل مرتبط با آن را تحت تأثیر قرار می‌دهد نیز از علایق کمیته بیماری­‌های غیرواگیر خواهد بود.

جهت گیری‌های اصلی

• مطالعاتی که در سطح جمعیت انجام می‌شوند و نیز مداخلاتی که به منظور پیشگیری اولیه یا ثانویه از بیماری‌های دارای بار بالا یا عوامل خطر مرتبط صورت می‌گیرند؛ در اولویت هستند.
• مطالعاتی که نسبت به ارزیابی یا ارزشیابی سیاست‌های کلان، برنامه‌ها و مداخلات عمده ی نظام سلامت که به گونه‌ای مستقیم، وضعیت بیماری‌های غیرواگیر را تحت تأثیر قرار می‌دهند؛ دارای اولویت خواهد بود.
• مطالعاتی که به رصد بیماری‌های غیرواگیر و عوامل خطر مرتبط و میزان بهره‌مندی مردم از خدمات مرتبط با آن بیماری‌ها و عوامل خطر می‌پردازد؛ در سطوح ملی و استانی و شهرستانی از اولویت برخوردار است.
• مداخلاتی که به گونه‌ای مؤثر، نسبت به ارزیابی یا ارزشیابی و/ یا بهبود هر یک از شاخص‌های مرتبط با عملکرد نظام سلامت در زمینه بیماری‌های غیرواگیر و عوامل خطر مرتبط شامل عدالت، کارآیی، اثربخشی، هزینه، دسترسی و کیفیت خدمات خواهد بود؛ از اولویت بالاتری برخوردار است.
• هر نوع مطالعه‌ی علوم پایه که به طور مستقیم منجر به تولید محصولی نوآورانه - شامل روش‌های درمانی و تشخیصی نوآورانه- می‌شود؛ در اولویت است.
• هر نوع مطالعه‌ای که توسط زیرکمیته مربوطه به عنوان Cutting Edge of Science در نظر گرفته می‌شود؛ از اولویت برخوردار است. بدیهی است همکاری با دانشگاه‌های بین‌المللی بسیار برجسته در اروپای غربی و آمریکای شمالی در این زمینه و کسب نظر موافق کمیته تاثیر جدی خواهد داشت.
• هر نوع مطالعه ای که بتواند با استفاده از امکانات طبیعی و اکولوژیک کشور ایران، مزیت نسبی بیشتری برای کشور فراهم نماید؛ از اولویت بیشتری برخوردار است.
• مطالعاتی که با ایجاد زیرساخت‌های مناسب به عنوان پروژه‌ای ملی برای سرمایه‌گذاری طولانی مدت در حیطه پژوهش‌های پزشکی ارایه می‌شود؛ دارای اولویت بیشتری خواهد بود
• طرح های پیشنهاد شده ای که با طرح­های اجرا شده یا در حال اجرا شناخته شده در کشور دارای یک خروجی قابل ارائه یکسان هستند غیرقابل بررسی تشخیص داده خواهند شد مگر توجیهات محققین مبتنی بر مستندات انجام دوباره آن را الزامی گرداند. در چنین مواردی  کمیته با ارائه مستندات طرح‌های در حال اجرا یا اجرا شده می تواند طرح پیشنهادی که توجیه مناسب ندارد قبل از فرآیند داوری یا بعد از آن از دستور کار خارج سازد.
• طرح­های اثربخشی داروی یک برند خاص که دارای اولویت شناخته می شود زمانی مورد پذیرش کمیته قرار خواهد گرفت که 70% از منابع آن از شرکت دارویی مربوطه تعیین گردیده باشد.
• کمیته موظف است علاوه بر ارزیابی داوری و کارشناسی پروپزال؛ نمره‌ای بین 1تا10 با توجه به بار بیماری­ها و عوامل خطر در نظر بگیرد و اولویت بندی را با توجه به هر 3 شاخص در داوری اولیه اعمال نماید.
• مطالعات Cross-sectional در مقیاس شهرستانی مورد پذیرش قرار نخواهد گرفت.
• مطالعات Cross-sectional در مقیاس استانی یا منطقه­ای با توجیه خاص امکان دارد توسط کمیته مورد توجه قرار گیرد.
• انجام مطالعات Clinical Trial  که دقیقا مداخلاتی را مورد آزمون اثربخشی یا کارآمدی قرار می دهند که مشابه خارجی آن را انجام شده است و نتیجه­ی مثبتی از آن نگرفته است از نظر کمیته مردود شناخته می شود.
• انجام مطالعات Clinical Trial که دقیقا مداخلاتی را مورد آزمون اثربخشی یا کارآمدی قرار می دهند و موارد متعدد مشابه خارجی آن وجود دارد، و نتایج متناقضی از آن وجود دارد زمانی مورد بررسی در کمیته قرار می گرد که در پروپوزال خلاصه آنالیز مناسبی (متاآنالیز) از طرف محقق ارائه شده باشد.
• در پروپوزال­های ارائه شده عدم درج کامل مطالعات مشابه توسط محقق در بخش متون پروپوزال نشانه­ی عدم شفافیت یا کفایت محقق در انجام مطالعه که منجر به رد آن توسط کمیته در قبل یا بعد از فرآیند داوری خواهد شد.
• عدم تناسب فاحش میان عملیات تحقیق و هزینه­ها می تواند در مرحله قبل یا بعد از داروی منجر به رد پروپوزال توسط کمیته گردد.
• عدم تناسب فاحش میان نیازهای تکنیکی، فنی، ابزارها و متدهای مورد نیاز تحقیق با محیط پیشنهاد شده برای اجرای تحقیق (دانشگاه محل تحقیق) می تواند در مرحله قبل یا بعد از داروی منجر به رد پروپوزال توسط کمیته گردد.
• استفاده از ظرفیت­های تحقیقاتی کشور بدون هزینه کرد برای جمع­آوری داده، همانند استفاده از مطالعات کوهورت موجود در کشور به عنوان پایه اطلاعات مورد توجه کمیته قرار خواهد گرفت.
• طرح­هایی با بودجه کمتر از 30میلیون تومان که جزو طرح­های پژوهشگران جوان نباشد رد خواهند شد.
• کمیته بیماری­های غیرواگیر برای موسسات پژوهشی سقف پذیرش طرح تحقیقاتی در هر دوره فراخوان موسسه نیماد تعیین می نماید که در این سقف در کمیته مورد بحث و بررسی و برای تایید به شورای عالی موسسه نیماد ارسال می گردد.
• کمیته موظف است به بانک اطلاعات نیماد رجوع نماید و طرح­های تحقیقاتی دانشگاه‌ها و موسسات مختلف را مورد بررسی قرار داده و برای پروپزال از هر موسسه یا دانشگاه وزنی را تعیین نماید که نشان دهنده میزان عدم استفاده از یا استفاده کمتر از منابع نیماد است. این وزن در هنگام تصمیم گیری در مورد پروژه­ها مورد نظر قرار خواهد گرفت.
• با توجه به محدودیت ظرفیت­های تحقیق در دانشگاه­های کوچک و انگیزه­های موسسه نیماد در ایجاد همکاری­های موسسات پژوهشی همکاری دانشگاه­ها و موسسات کوچک با مراکز تحقیقاتی موثر در کشور جزو سقف آن موسسات قرار نخواهند گرفت.
• پس از پایان مهلت فراخوان لازم است لیست کامل پروژه های که برای همه کمیته ها ارسال شده، به دبیران هر کمیته فرستاده شود و دبیران هر کمیته موظف هستند که موارد مشابه را جدا نموده و در کمیته مشترک دبیران که قبل از جلسه هر کمیته برگزار میگردد موارد را تعیین تکلیف نمایند.
• پس از پایان مهلت فراخوان لازم است تا دبیر محترم موسسه نیماد لیست پروژه­ها را با افراد مطلع از پروژه­های تامین شده از منابع 1% یا هر منبع دیگر  چک کرده و موارد مشابه را جدا نموده و مدیر کمیته تعیین تکلیف نماید.
• طرح هایی که از طرف محققینی با سابقه مثبت یا منفی در نیماد ارسال گردیده است با توجه به سابقه محقق مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
• کمیته طرحی را که بخش دیگری از آن طرح در کمیته دیگری و یا در فراخوان قبلی مورد حمایت موسسه نیماد قرار گرفته است را پس از اتمام آن طرح و یا فقط پذیرش یک بخش مورد حمایت قرار خواهد داد.
• طرح­هایی که قرار است آنالیز و تحلیل بر روی داده­هایی انجام دهند که قدمت بیش از 5 سال دارند از نظر کمیته مردود شناخته خواهد شد.